Dạy gì cho học sinh sau đại dịch Covid-19?

Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta trong mọi lĩnh vực, trong đó có giáo dục. Cùng chia sẻ với Cô Sanna Manner, Hiệu trưởng VFIS về những khó khăn học sinh gặp phải cũng như những kiến thức, kỹ năng nào Nhà trường cần dạy cho các em để dễ dàng thích ứng với tương lai bất định phía trước.

Theo Cô, những vấn đề/ khó khăn học sinh gặp phải trong đại dịch Covid-19 vừa qua là gì?

• Cô Sanna: Học tập trực tuyến được xem là một trong những biện pháp cách ly với xã hội trong thời gian dịch bệnh vừa qua, và dĩ nhiên đã gây ra nhiều vấn đề cho trẻ em và thanh thiếu niên. Đối với một số học sinh, học trực tuyến có thể là điều tốt, giúp các em có động lực tự học, độc lập hơn trong cuộc sống, thích làm việc một mình hơn thay vì tương tác theo nhóm, nhưng còn lại hầu hết học sinh đều gặp phải những khó khăn nhất định.  

Thật vất vả cho các em khi phải ngồi trước màn hình cả ngày, mặc dù các giáo viên đã cố gắng hết sức để những tiết học trực tuyến trở nên thú vị nhất có thể. Học trực tuyến yêu cầu một phòng học yên tĩnh, kết nối internet, máy tính, một chương trình học tập mỗi ngày đều đặn với các bữa ăn, giờ giải lao và các hoạt động thể chất. Thật khó để mang đến cho học sinh môi trường học tập trực tuyến phù hợp, đặc biệt đối với các gia đình có nhiều học sinh ở nhà cùng lúc, cha mẹ vẫn phải bận đi làm hoặc gặp khó khăn với các vấn đề tài chính. Ngay cả khi trong điều kiện học tập trực tuyến hoàn hảo nhất, học sinh vẫn có thể mất động lực học tập.

Các vấn đề về sức khỏe tinh thần cũng đã gia tăng trong thời kỳ đại dịch do cách ly và mất an toàn ngoài xã hội, trong khi học sinh lẽ ra phải được sinh hoạt và phát triển cùng bạn bè, để học hỏi lẫn nhau và trau dồi kỹ năng xã hội theo nhóm ở trường.

Dịch bệnh đã để lại cho chúng ta một khoảng trống lớn về kiến   thức, thậm chí nhiều học sinh còn không may gặp phải những vấn đề liên quan đến tâm trí.

Nhưng suy nghĩ một cách tích cực, đại dịch có mang lại những bài học kinh nghiệm quý giá cho học sinh cũng như tất cả mọi người?

• Cô Sanna: Khó có thể nhận ra điều tích cực trong tình huống này, nhưng chắc chắn một số học sinh đã tìm thấy những điểm mạnh mới trong bản thân. Các em nhận ra rằng các em đều có thể học tốt trong mọi hoàn cảnh, và một số trường hợp may mắn, các thành viên trong gia đình đã xích lại gần nhau hơn sau thời gian dài ở nhà. Nhiều học sinh đã nâng cao kỹ năng Công nghệ thông tin và điều đó tất nhiên sẽ rất có lợi cho các em trong tương lai.

Là một chuyên gia giáo dục Phần Lan và là một Hiệu trưởng, theo Cô, sau 2 năm đại dịch, giáo viên nên dạy gì cho học sinh trong cuộc sống tương lai? Các trường cũng nên thay đổi điều gì trong phương pháp dạy học hiện nay? Tại VFIS, cô và các giáo viên của mình đã làm điều đó như thế nào?

• Cô Sanna: Ở Phần Lan, chúng tôi đã thực hiện một sự thay đổi lớn trong Chương trình giảng dạy cốt lõi quốc gia cho giáo dục cơ bản cách đây vài năm. Trích dẫn từ Chương trình giảng dạy cốt lõi quốc gia Phần Lan (2014), Chương trình giảng dạy cốt lõi mới đặt trọng tâm vào năng lực tổng hợp trong giảng dạy. Một xã hội đang thay đổi liên tục đòi hỏi ngày càng nhiều hơn các kỹ năng và năng lực tổng hợp. Do đó, điều quan trọng là mỗi môn học phải phát huy được năng lực tổng hợp theo chiều ngang. Thông qua các phương pháp học tập linh hoạt, phù hợp cùng với sự hỗ trợ toàn diện từ giáo viên, học sinh cần được khuyến khích khám phá thế mạnh của mình và niềm đam mê trong học tập.

Bảy năng lực tổng hợp theo chiều ngang góp phần trong tất cả các môn học là:  

* Năng lực tư duy và tự học 
* Năng lực văn hóa, sự tương tác và tự thể hiện bản thân 
* Tự chăm sóc bản thân và quản lý cuộc sống hàng ngày 
* Đa năng lực 
* Năng lực công nghệ thông tin và truyền thông 
* Kỹ năng sống và tinh thần khởi nghiệp 
* Tham gia, gây ảnh hưởng và xây dựng tương lai bền vững

Chúng ta không thể tưởng tượng học sinh cần kiến thức gì trong tương lai, hay chúng ta có thể dạy các em những gì chúng ta thấy quan trọng ở hiện tại, nhưng bằng cách dạy các em những năng lực tổng hợp này, chúng ta sẽ giúp học sinh xoay sở tốt hơn trong những hoàn cảnh khác nhau của tương lai.